جیگه نیویشن کسون ای آگیی بوخونن
نویسندگان تارنما این اطلاعیه را بخوانند.

دریای کاسپی

   چه نامی را می پسندید؟ 

- کاسپی

- کاسپیک

- کاسپین

- خزر 

- هیرکان

- گیلان

- مازندران

- ورکانه

- فراخکرت

- و یا نامی دیگر ...

کدام را می پسندید؟ مدت هاست که بر سر نام این دریا در درون کشور جنگ و دعواست که نام این دریا نباید خزر باشد ، چرا که خزر نام اقوام بربر و غیر ایرانی شمال قفقاز بوده و ما نباید نام دریایمان را که از دیرباز بیشترین تسلط را بر آن داشته ایم و پیش از آنکه اقوام بربر اسکیت و سکایی شمال سیبری کشتی ای در آن بیندازند نخستین کشتی ها را ما در آن انداختیم ، به نام اقوام دیگری بخوانیم.  خوب درست است و بی منطق نیست. کهن ترین اقوام حاشیه ی دریای کاسپی، کاس ها بوده اند و امروزه جهان نام کاسپین(caspian) را به عنوان نام رسمی ای دریا میشناسد ، اما در ایران بر سر آن جنگ است. در داخل کشور گروهی همان نام کاسپین را برای آن می پسندند ولی کاسپین نامی انگلیسی است. این گروه توجه داشته باشند که برای فرار از نام خزر به نام انگلیسی کاسپین پناه نبرند. چرا که کاسپین از دو عبارت کاسپی + ان(caspi+an) تشکیل شده است که عبارت دوم برابر همان (ی) نسبت در فارسی و (ایک) در گیلکی کهن است. بنابر این اگر به دنبال نام فارسی برای این دریا میگردید ، کاسپی و یا کاسپیک درست تر است.

   اما از نام های دیگر که آمده همچون مازندران و گیلان ؛ این نام ها به خاطر همجواری این دریا با این دو استان است گرچه از آن دو در شاهنامه ی فردوسی نیز دیده میشود.

ز دریای گیلان چو ابر سیاه / بیامد دمادم به ساری آن سپاه

هیرکان و ورکانه نیز نامی است که در دوره هایی از تاریخ به نواحی پارت و گلستان کنونی گفته میشد و به همین دلیل نام این دریا را نیز هیرکان و ورکانه می خواندند.

   اما در باب نام هایی همچون ورن و فراخکرت باید گفت که نام اولی در اوستا آمده که به سرزمین گیلان اطلاق شده و نام دومی کتاب های پهلوی بندهشن و دینکرد آمده است و دقیقا مشخص نیست که کدام دریا منظور است. عده ای با توجه به اینکه خاسگاه آرییاییان را سواحل ( و گرداگرد) دریای کاسپی می دانند آن دریا را همین دریای کاسپی (خزر) دانسته اند. ولی استاد مهرداد بهار این دریای فراخکرت را همان اقیانوس هند خوانده است. فراخکرت در واژه به چم بزرگ ، بزرگ شونده( چرا که در بندهشن آمده که این دریا چند مرتبه بزرگ شده است؛ شاید به پیشروی آن در خشکی اشاره شده باشد) ، فراخ شده و معانی از این قبیل برداشت میشود.

در این تصویر به خوبی میتوان دید ایرانیان باستان از جغرافیا جهان را یافت. البته باید گفت که ایرانیان تا شرق آفریقا را میشناخته اند چنانچه یونانیان مناطق شرقی چین را آسیا را تا غرب و مرکز (ایران بزرگ) میشناخته اند.

در تصویر فوق دریای فراخوکرت(فراخکرت) مشخص شده است. در نقشه و درون دریای فراخکرت خشکی ای به نام بیشه ای در فرودفش مشخص شده  که شاید جزایر جنوب شرق آسیا و یا اقیانوسیه باشد. در پیرامون جهان رشته کوه فراگرفته است. در تصویر پایینی تصویری بهتری از شناخت ایرانیان باستان خواهید یافت.

در نقشه فوق  ارزه همان چین و ماچین است.

دشت تازیان همان شبه جزیره ی عربستان

سوه همان آفریقا است.

روم همان اروپا

و شاید واوروبرشن و واوروجرشن همان سیبری و قطب شما باشد.

تصویر کلی جغرافیای قدیم در دید ایرانیان باستان:

    اما من میخواهم شما را با نامی که در کتب قدیم برای دریای کاسپی آمده اس آشنا کنم : زراه اکفوده(zrah akfudah) . زراه در زبان پهلوی به معنای دریا است و اکفوده یا اکپوده  به معنای کبود است. علت این نامگذاری برای دریای کاسپی رنگ تیره و کبود رنگ آن است. که البته این رنگ تیره و کبود به خاطر آب آن نیست بلکه به خاطر رنگ تیره ی خاک و بستر آن است که رنگ دریا کبود دیده میشود. بدین صورت در فارسی میشود دریای کبود و در گیلکی میشود کواُد دریه(ko'o:d daryae ).

مایی - شیر دوست

جیراکش

گیلکی (Guilaki):

وَرِنَ چیسه؟

وَرِنا(ورنَ ، ورنه : varena) نوˇمی ایسه اوستا (مزدیسنویون آسمونی ماتَک*) مئن که گیلوˇن سرزمین اطلاق بُوˇده.گرچی اوستا مئن امه مردموˇنه پیرو دروغ بنویشته ولی خو امه اوتوری که مقدونین و اربوˇن و مغولوˇن و روسون جلو امه ساموˇن جی دیفاع بُوˇدیم کیانیون شاهوˇن جلو نی امه سرزمین دفاع بُوˇدیم. البته امه که زرتوشتیون جلو دفاع بوˇدیم و اوشون دین زور شمشیر امره قُبیل نُوˇدیم اَنی انی مزدیسنا دین پیروی بوˇدیم نه زور امره بلکن امه اختیار و خواست امره ، هیتو که اربوˇن سر فرود نردیم ولی بد موسلمونَ بُوˇیم.

«چهاردهمی خورؤم کشور و سامؤنی  که مو - اهوره مزدا - بیافریم «وَرِنَ» چارگؤشه بو که فریدون - اژی دهاک کوتنه کس - اؤره بزاسته بوبو.- اوستا ، وندیداد،فرگرد یکم، بند18»

ای وˇوته خرده اوستا جی بیرون هکشیم:

زور بدهاد ته ای هوشبام(سو ورچهِ،سو دفر)هینه واسی اونهِ او پیله تر همه جیِ او اورمزدا امه سرور و پیله ترهِ برگزیم سرنُگونیهِ پتیاره اهریمنِ واسی، سرنگونیِ دیو خشم خونی کاراَوزارِ واسی ، سرنوگونیِ مازندرون دیووˇن واسی ، سرنوگونیِ  وَرِنَ *همته دیووˇن و دروغپرستوˇن واسی.                  

       «خرده اوستا،هوشبام/2»

*ماتک matak: کتاب

* *ای فقره یسنا 27 فقره ی 1 جی ویته ببوکه - فقره ی 32 هرمزدیشت هم نیگا بوکونید.

اما مازندروˇن دیوون و ورن دروغپرستوˇن که او زمون(زمات) هله به دین دیباره آریاییونِ بُمُونسه بُوˇن دیووˇن و آریایی خودایوˇن سیتایش گودن.تونین به جلد اول یشت س 57 و جلد دووُم س 75 وَگَرد بوکونید.

1-خورده اوستا، ابراهیم پورداود تفسیر.

______________________________________________________________________________

فارسی واگردان(Persian):

وَرِنَ چیست؟

وَرِنا(ورنَ ، ورنه : varena) نامی است که در اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان به سرزمین گیلان اطلاق شده است. گرچه در اوستا مردم گیلان را پیرو دروغ نوشته اند ولی ما همان طوری که در برابر مقدونی ها و عرب ها ، مغولان و روس ها در برابر سرزمین خودمان دفاع کردیم در برابر شاهان کیانی هم از سرزمین خودمان دفاع کردیم.

البته ما که در مقابل  کیانی های زرتشتی نیز مقاومت کردیم و دینشان را با زور شمشیر نپذیرفتیم ولی تدریجا از دین توحیدی مزدیسنا پیروی کردیم ولی نه با زور بلکه به خواست و اختیار خودمان. همان طوری که دربرابر عرب ها مقاومت کردیم ولی بعد ها خودمان به شناخت مسلمان شدیم.

«چهاردهمین سرزمین و کشور نیکی که من - اهوره مزدا - آفریدم «وَرِنَ» چهارگوشه بود که فریدون - فرو کوبنده ی اژی دهاک - در آن زاده شد.- اوستا، وندیداد،فرگرد یکم، بند18»

این متن رو از خرده اوستا بیرون کشیدم:

درود بر تو ای هوشبام(سه مرتبه)از این رو او را ، آن بزرگتر از همه را آن اهورامزدا را بزرگ و سرور برگزینیم،از برای برانداختن اهریمن نابکار ، از برای برانداختن دیو خشم خونین سلاح، از برای برانداختن دیو های مازندران ، از برای برانداختن همه ی دیوها و دروغپرستان وَرِنَ(دیلم و گیلان)*             «خرده اوستا،هوشبام/2»

*این فقره از یسنا 27 فقره ی 1 برداشته شده - به فقره 32 هرمزد یشت هم نگاه کنید.

راجع به دیو های مازندران و دروغپرستان گیلان که به دین قدیم آریایی ها (خورشیدپرستی،ماه پرستی و...) بوده و دیوها یا پروردگاران کهن آریایی را می ستودند.به جلد اول یشت ها ص 57 و جلد دوم ص 75 مراجعه شود.

1-خرده اوستا،تفسیر ابراهیم پوداود.

__________________________________________________________________________________

انگلیسی واگردان(English):

؟what is Varena

 Verena name in the Avesta, the Zoroastrian holy book is called the land of Gilan. Although in the Avesta Gilan people have written, followers of falsehood but we as, against Macedonian, Arabs, Mongols and Russians to defend our land, we have to defend our land against the Kings Kiyani.
As we resistance against the Arabs, but then we got to know a Muslim.

Of course we also resistance against Kiyani Zoroastrian religion by the sword, we rejected the monotheistic religion Zoroastrianism, but eventually complied, but not by force, but we wanted to give ourselves. As we resistance against the Arabs, but then we got to know a Muslim.

Fourteenth land and good country that I - Ahurah Mazda - created "Varena" four corners of the Fereydoun - ripping down the Azhy Dahak -was born in Avesta, Vendidad, Fargard I, paragraph 18

The sub-text of the Avesta milked:

 Peace be upon you, O Hushbam (three times), so it's him, it's bigger than all of Mazda's big and choose the server, to overthrow the evil of the wicked, to overthrow the bloody rage demon arms to overthrow the demon of Mazandaran, the to eliminate all the monsters and falsehood Worshipers Varena (Guil and Deylam) "Retailers Avesta, Hvshbam / 2"

* This item has been removed from Yasna 27, paragraph 1. hormozd Yasht look at paragraph 32. Mazandaran and Gilan falsehoodWorshipers demon of the ancient Aryan religion (sun Worshipers, moon worship, etc.) and Demons or The Lord of the ancient Aryan Praiseed Volume 57 and Volume II, p. 75, see p Yasht.

Retail Avesta, Ibrahim Pourdavud interpretation.

ورن فوگویه(مقاله ی ورن)

جیراکش(دانلود)

گبر «gabr» : کافر

فهمسن «fahmesaen» : فهمیدن

رادوار «radavar» : رهگذر

رادوار رس «radavar ras» : خط عابر

رادوار پورد «radavar purd» : پل عابر

دوارستن ، دوارسن «davarsaen» : گذر کردن ، رد شدن ، عبور کردن

وینارتن «vinartaen» : تنظیم کردن

وس «vas» : بسیار ، زیاد ، خیلی

میش : قارچ

پزیئن «pazien» : پزاندن

واکیرم داکیرم «vakiram dakiranm» : کج و مأوج ، کج و لوچ

سرنیویسی : ثبت نام

سیا : کوه

گر «gar» : کوه

سند «send» : سن

شنگرد «shangard»، شگرد : طرز ، شیوه ، روش

تان : کانون(در فیزیک)، مرکز

وزنگه «vaezaenga» : میانه ، وسط ، مرکز

دمیشتن «demishtaen» : شاشیدن

دمیز «demaz» : شاش ، ادرار

ژفر «zhaefr» : ژرف

شورم «shuraem» : مه

سوکاسوک «sukasuk» : عمود

سوجیئن «sujien» : سوزاندن

سنجسن «sanjesaen» : سنجیدن

دوستا چه ولاوی شیـــشه و و نفــتی کله / چه کوشکه در کوشکی خانه و چه خرفی کله

چه شار ، چه شــمس ، په شــلوار پابـــره / شــــون و ول وارنـــگ و یکیــنه دوستـــه وره

***«پیر شرفشا»***

ولاو : گلاب

خرف : سرخس

شار : شال

پابره : لبه

اوی : بی

ول : گل

ته که می شی بمو چاره بیاموج / که این تاریک شوانرا چون کرم روج

گــهی واجم که کی این روج آیـو / گهی واجـم که هرگـز وانه ای روج

***«باباطاهر»***

مو : من

آموجیئن : آموزاندن

شو : شب

روج : روز

بازار سنتی محلی هفتگی شهر آستانه اشرفیه روزهای دوشنبه و پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای آستانه اشرفیه:

بازار سنتی محلی هفتگی كیاشهر   روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی دستك   روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی دهشال   روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی دهکا روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی تجن گوکه روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی چهارده روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی لسکوکلایه روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهرانزلی روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای بندر انزلی:

بازار سنتی محلی هفتگی حسن رود روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی زیبا كنار  روز پنجشنبه ها

بازار سنتی محلی هفتگی كپورچال روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر املش روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای املش:

بازار سنتی محلی هفتگی رانكوه روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر تالش روز پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای تالش:

بازار سنتی محلی هفتگی اسالم  روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی لیسار روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی حویق روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی خلیفه آباد روزیکشنبه

بازار سنتی محلی رامسر شنبه و سه شنبه است

بازار سنتی محلی هفتگی سادات شهر رامسر چهارشنبه است

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای رشت:

بازار سنتی محلی هفتگی كوچصفهان  روزهای یكشنبه و چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی لشت نشاء روزهای شنبه و سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی لولمان روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی خشكبیجار  روزهای دوشنبه و پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی خمام  روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شاقاجی روز پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی سنگر روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی جورشر روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی آقا سید شریف روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر رودبار روزهای دوشنبه و پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای رودبار:

بازار سنتی محلی هفتگی منجیل    روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی لوشان   روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی رستم آباد روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی رودسر  روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای رودسر :

بازار سنتی محلی هفتگی كلاچای روز پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی رحیم آباد روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی چابكسر روز چهار شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر رضوانشهر چهارشنبه ها

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای رضوانشهر:

بازار سنتی محلی هفتگی پره سر  روز  سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی پونل روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر سیاهكل روزهای دوشنبه  و پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای سیاهكل:

بازار سنتی محلی هفتگی دیلمان  روز سه شنبه   

بازار سنتی محلی هفتگی پیر كوه  روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی تازه آباد جنگاه روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر شفت روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای شفت:

بازار سنتی محلی هفتگی چوبر  روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی جیرده روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شیخ محله روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر فومن روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای فومن:

بازار سنتی محلی هفتگی گوراب پس روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی گشت رودخان روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی آلیان روزپنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی زیده روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی خشک نودهان روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای لاهیجان

بازار سنتی محلی هفتگی رودبنه  روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی پاشاكی روزهای شنبه و سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی لفمجان روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شیخعلی کلایه روزشنبه

 بازار سنتی محلی هفتگی شهر لنگرود روزهای شنبه و چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای لنگرود:

بازار سنتی محلی هفتگی كومله  روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی اطاقور روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شلمان روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی چمخاله روز  جمعه

بازار سنتی محلی هفتگی لات لیل روز  جمعه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر صومعه سرا (سوماسرا)  روز یكشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای صومعه سرا :

بازار سنتی محلی هفتگی تولم شهر (مرجقل)یا جمعه بازار روز پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی گوراب زرمیخ روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی هند خاله   روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی نوخاله   روز پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی ضیابر روز دوشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی كسما روز چهارشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی طاهر گوراب روز پنجشنبه

بازار سنتی محلی هفتگی اباتر روز سه شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی شهر ماسال روز شنبه

بازار سنتی محلی هفتگی بخشهای ماسال:

بازار سنتی محلی هفتگی شاندرمن روز پنجشنبه

گیلون هفتگی واجارون هر روج ( بیه پیش و بیه پس) مئن یکته شهر مئن ایسه که شاید عیده روجونه مئن دوس بدارین بودونید کی گیلون هفتگی واجارون برنومه چیسه. ای برنومه شیمه به ننم.
بازار های هفتگی گیلان هر روز ( در شرق و غرب گیلان) در یک شهر دایر است. شاید در روز های عید دوست داشته باشید که ای برنامه ی بازارهای هفتگی گیلان چگونه است. این برنامه را برایتان میگذارم.

شنبه :

بیه پیش : توابع آستانه(دهشال)-توابع املش ( رانکوه)- لوشان توابع لاهیجان ( پاشاکی ، شیخعلی کلایه) - لنگرود و توابع (اطاقور) -  رامسر

بیه پس : انزلی - توابع تالش (اسالم) - توابع رشت (لولمان)- لشت نشا - توابع فومن(گوراب پس) - ماسال

یکشنبه :

بیه پیش : توابع آستانه (دستک) - رودسر

بیه پس : توابع تالش (خلیفه آباد) - کوچسفهان - خمام - منجیل - توابع شفت (چوبر)-(سوماسرا) صومعه سرا - توابع فومن (گشت رودخان)

دوشنبه:

بیه پیش : آستانه - توابع رودسر (رحیم آباد) - سیاهکل - توابع لنگرود (کومله ، شلمان)

بیه پس : توابع انزلی (کپورچال) - توابع تالش (لیسار) - خشکبیجار - سنگر - رودبار - شفت توابع - صومعه سرا(گوراب زرمیخ ، هندخاله، ضیابر)

سه شنبه :

بیه پیش : توابع آستانه (دهکا ، چهارده) - املش - دیلمان - توابع لاهیجان ( رودبنه ، پاشاکی ، لفمنجان) - رامسر

بیه پس : لشت نشا - توابع رضوانشهر (پره سر) -  توابع صومعه سرا( اباتر)

چهارشنبه :

بیه پیش : چابکسر - کیاشهر - توابع رودبار (رستم آباد) - توابع سیاهکل ( تازه آباد جنگاه ، پیر کوه) - لنگرود - توابع رامسر ( سادات شهر)

بیه پس : توابع انزلی (حسن رود) - توابع تالش (حویق) - کوچسفهان - توابع رشت (آسید شریف) - رضوانشهر و توابع (پونل) - توابع شفت ( جیرده ، شیخ محله) - توابع فومن ( زیده ، نودهان) - توابع صومعه سرا( کسما)

پنجشنبه :

بیه پیش : آستانه - رودبار - کلاچای (از توابع رودسر) - سیاهکل

بیه پس : توابع انزلی (زیباکنار) - تالش - خشکبیجار - توابع رشت (شاقاجی) - توابع فومن(آلیان) - توابع صومعه سرا ( نوخاله ، تولم شهر ، طاهرگوراب) - از توابع ماسال (شاندرمن)

جمعه :

بیه پیش : توابع لنگرود (چمخاله ، لات لیل) - سابقا لاهیجان ( که امروزه دایر نمیشود)

بسیاری از خانه های قدیمی جای خود رابه خانه های چند طبقه داده است تا چهره مدرنتیته در این روستا بخوبی نمایان باشد، اما دراین میان هنوز هم مکان ها و خانه هایی از روستا هستند که چهره وبافت قدیمی خود را حفظ کردند .

در زیر بخشی از خانه های قدیمی روستا به تصویر کشیده است که برخی قدمت بیش از ۵۰ وصد سال دارند.

طرز تهیه:

نكات: